NID4BirdLIFE

Beschrijving van het project 

Het NID4BirdLIFE-project, dat zes en een half jaar duurt, wordt medegefinancierd door het LIFE-programma van de EU voor milieu- en klimaatactie. Dit project richt zich op het herstel van de drieteenmeeuwpopulatie (Rissa tridactyla) door een vaste broedplaats te creëren op het Prinses Elisabeth Eiland. Hiervoor zullen we NID-elementen (Nature-Inclusive Design) toevoegen aan buitenste stormmuren van het eiland. 

Het Prinses Elisabeth Eiland is het eerste energie-eiland ter wereld. Dit eiland voor de Belgische Noordzeekust werkt als een elektriciteitshub: het bundelt de kabels van de windparken van de tweede Belgische offshore windzone om de elektriciteit die daar wordt opgewekt, aan land te brengen. Het zal ook als aanlandingspunt fungeren voor de interconnectoren tussen België en de andere Europese landen. Voor de bouw van het eiland hebben we voor een innovatief ’nature-inclusive design’ gekozen. Met de input van experten in natuurbehoud, marien milieu en ecologie hebben we zeven maatregelen uitgewerkt om de biodiversiteit en het marien leven rond het eiland een boost te geven. Ontdek onze brochure voor meer informatie over NID.

NID4BirdLIFE

Het NID4BirdLIFE-project heeft een Europese subsidie van € 3,567 miljoen ontvangen. Dit project richt zich specifiek op een NID-maatregel ter bescherming van de drieteenmeeuw (Rissa tridactyla). Deze soort wordt als bedreigd  beschouwd in de Noordzee en staat op de Europese Rode Lijst voor Vogels. De populatie blijft afnemen, mede door het tekort aan nestplaatsen. In de supratidale zone (gebied boven de springvloedlijn) zullen broedrichels worden bevestigd om de natuurlijke structuur van kliffen na te bootsen en de vogels een geschikte nestplaats te bieden. Deze richels zijn ontwikkeld in samenwerking met experten in natuurbehoud en marien milieu. In het kader van het NID4BirdLife-project zullen er verschillende rijen van deze richels aan de buitenste stormmuren van het eiland worden aangebracht. 

Het project zal worden uitgevoerd door een consortium bestaande uit het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN), het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), het Renewables Grid Initiative (RGI) en Elia.

Technologische vooruitgang van het Prinses Elisabeth Eiland en de verwachte impact van het project

Door de omvang van het energie-eiland kunnen NID-elementen op grote schaal worden geïmplementeerd. Naar verwachting zullen er tegen 2030, aan het einde van het NID4BirdLIFE-project, minstens 250 tot 1.000 broedparen van drieteenmeeuwen op de aangebrachte richels nestelen. Na verloop van tijd kan er een stabiele kolonie ontstaan, die tegen 2050 meer dan 5.000 broedparen telt. Dit zou een aanzienlijke verbetering zijn voor de populatie, aangezien er momenteel geen broedparen van Rissa tridactyla in de Belgische Noordzee voorkomen. Het creëren van geschikte nestplaatsen kan cruciaal zijn voor het voortbestaan van deze kwetsbare vogelsoort in de Noordzee. Dankzij het NID4BirdLIFE-project zal de populatie drieteenmeeuwen in de Europese Unie naar verwachting met 1,0% toenemen. Daarnaast zullen het nestgedrag en het broedsucces nauwlettend worden gevolgd door middel van camera’s die op de broedrichels zijn geplaatst.

Toelichting bij de burgerwetenschappelijke dimensie van het project

In het kader van het project wordt er een online tool ontwikkeld om burgers te betrekken bij wetenschappelijke observaties. Via dit platform kan het grote publiek helpen door vogels te tellen, specifieke gedragingen te rapporteren en deel te nemen aan andere gegevensverzamelingsactiviteiten. Dit bevordert burgerwetenschap en stimuleert de betrokkenheid van de gemeenschap. 

De monitorings- en meldingstool zal onder andere de volgende parameters bevatten (niet-limitatieve lijst):

• Aantal bezette nesten
• Aantal jongen per nest
• Aantal volwassen vogels per nest
• Gedrag van volwassen vogels (balts, voortplanting, voeden, enz.)
• Aanwezige vogelsoorten

Voor dit project maken we gebruik van bestaande tools (zoals AI-tools voor beeldherkenning), die we verder zullen ontwikkelen. Je vindt dit webplatform voor burgerwetenschap binnenkort op de website van het INBO. Met de ontwikkeling van de tool voor het NID4BirdLIFE-project kunnen we deze oplossing nu ook gebruiken voor toekomstige burgerwetenschapsinitiatieven, wat eerder niet mogelijk was.

Nature-inclusive design 

In 2022 werkte Elia samen met experten in natuurbehoud en marien milieu uit publieke en private instellingen, universiteiten, adviesbureaus en ngo’s om ervoor te zorgen dat de manier waarop het eiland is ontworpen een positief effect heeft op de biodiversiteit en het mariene leven helpt verrijken. Dit betekent dat zowel het ontwerp als de functie van het eiland zullen bijdragen aan het behalen van de Europese klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen. We nemen zowel boven als onder het water maatregelen om de biodiversiteit rond het eiland te bevorderen. Onder de waterlijn worden verschillende maatregelen gecombineerd: reliëfpanelen voor kleinere mariene organismen, een stenentapijt met complexe randen en oestermanden voor de Europese platte oester. Meer informatie over de overige maatregelen vind je hier.

Tijdschema van het project

• 2024 – 2026: onshore bouw van de caissons (betonnen funderingen van het Prinses Elisabeth Eiland), met aandacht voor de NID-elementen 
• 2025 – 2026: offshore installatie van bepaalde NID-elementen 
• Vanaf 2026: 
  • analyse van gegevens, integratie en coördinatie van de monitoring
  • test en optimalisatie van het monitoringprotocol 
  • verzameling en analyse van radargegevens
  • verzameling en analyse van cameragegevens
  • ontwikkeling van het burgerwetenschapsplatform en verzameling van gegevens
  • socio-economische monitoring van het project