Veiligheid voor burgers

Wonen in de buurt van een hoogspanningsverbinding

Elektrische en magnetische velden zijn dagelijks om ons heen. Sommige van deze velden zijn van natuurlijke oorsprong zoals zonlicht, andere worden veroorzaakt door menselijke activiteiten zoals televisie en radio. We nemen deze velden niet direct waar.

Soms is een elektrisch veld waarneembaar. Effecten van magnetische velden kunnen we tegenwoordig niet meer waarnemen. Vragen over gezondheidseffecten gaan voornamelijk over wisselende magnetische velden.

Elia zet volledig in op transparantie en voert, op verzoek van omwonenden, gratis metingen uit van elektrische en magnetische velden. 

Wat is het verschil tussen een elektrisch en een magnetisch veld?

Kort gezegd ontstaat een elektrisch veld rond stilstaande lading en een magnetisch veld rond bewegende lading.

Een elektrisch veld ontstaat door de krachten die elektrische ladingen op elkaar uitoefenen. Het is aanwezig van zodra elektrisch geladen voorwerpen bij elkaar in de buurt komen. Elektrische uitwisselingen komen overal in de natuur voor. Thuis ontstaat een elektrisch veld wanneer u de stekker van een lamp in een stopcontact steekt. De stroomkabel raakt geladen en komt onder spanning te staan tot de schakelaar. Doet u de lamp aan, dan ontstaat er een magnetisch veld.

Een magnetisch veld ontstaat door bewegende elektrische ladingen. Bijvoorbeeld bij een stroomkabel waardoor een elektrische stroom loopt. De krachten van een magnetisch veld hebben een bepaalde sterkte en richting die constant of wisselend kunnen zijn. Elektrische apparaten en stroomkabels zorgen voor een wisselend magnetisch veld omdat het elektriciteitsnet gebruik maakt van wisselspanning. De spanning verandert 50 keer per seconde van + naar - en omgekeerd.

Hoe nemen we elektrische velden waar?

Het elektrische veld is in sommige gevallen waarneembaar vlakbij of onder een hoogspanningslijn:

• oppervlakkige kriebeling van de huid;
• tintelingen bij het aanraken van een metalen voorwerp;
• een lichte schok bij het aanraken van een metalen voorwerp;
• een knetterend geluid, hoorbaar bij vochtig weer.

Hoe nemen we magnetische velden waar?

Tegenwoordig zijn er eigenlijk geen situaties meer waarbij we effecten kunnen waarnemen, veroorzaakt door magnetische velden. Ter illustratie twee voorbeelden uit het verleden:

• hartstimulatoren (of pacemakers) van het oudere type;
• oudere computerschermen met elektronenstraalbuizen (CRT).

Wat is het effect op de gezondheid?

Binnen de Europese Unie is er een maximale blootstellingslimiet van 100 μT bepaald voor magnetische velden.

Op plaatsen die voor het publiek toegankelijk zijn, blijft het magnetische veld ruim onder de blootstellingslimiet van 100 microtesla. 

Sinds de jaren ‘70 is er veel onderzoek gedaan naar de mogelijke gezondheidseffecten van elektromagnetische velden met zeer lage frequentie. Tot op heden heeft dit onderzoek geen formeel bewijs kunnen leveren dat blootstelling aan elektromagnetische velden onder de huidige blootstellingslimieten een gezondheidsrisico inhoudt. Het onderzoek heeft het echter ook niet kunnen uitsluiten, wat de ongerustheid en verwarring bij het publiek versterkt. Daarom gaat het onderzoek naar de invloed van magnetische velden op de gezondheid onverminderd door.

Meer dan dertig jaar onderzoek heeft geen formeel bewijs kunnen leveren dat blootstelling aan elektromagnetische velden onder de blootstellingslimieten een gezondheidsrisico inhoudt. Het onderzoek heeft het echter ook niet kunnen uitsluiten, wat de ongerustheid en verwarring bij het publiek versterkt. Daarom gaat het onderzoek naar de invloed van magnetische velden op de gezondheid onverminderd door.

Ondersteuning van wetenschappelijk onderzoek

Elia draagt al jarenlang actief bij aan de vooruitgang van de wetenschappelijke kennis. We ondersteunen verschillende onafhankelijke onderzoekscentra en universiteiten die deel uitmaken van de Belgian BioElectroMagnetics Group (BBEMG).