Milieu-impact verminderen en circulariteit integreren

We bevinden ons in een leerfase wat de circulariteit van de door ons gebruikte materialen en het milieubewust ontwerp van onze assets betreft. De grondstofschaarste is immers een reëel probleem dat de elektriciteitssector en de planeet bedreigt. Daarom wil Elia nauw samenwerken met alle actoren in onze waardeketen, zodat de uitrustingen en materialen die gebruikt worden bij onze activiteiten steeds meer uit herbruikte materialen worden vervaardigd. Op het einde van hun nuttige levensduur kunnen ze ook worden gerecycleerd, herbruikt of gerecupereerd.

Elia groep wil een aantal circulariteitsaspecten verankeren in de processen van haar kernactiviteiten door:

• Leren over de principes van het milieubewust ontwerpen en ze vervolgens invoeren in de engineering governance, het assetmanagement en het aankoopbeleid. Het is belangrijk om al in een vroeg stadium van een project rekening te houden met het milieu om de CO₂-uitstoot te beperken. Daarom zijn we begonnen met de invoering van verschillende maatregelen. U kunt deze maatregelen terugvindenop de pagina over groene aankopen . Bovendien onderzoekt Elia het gebruik van3D-printing binnen de hele onderneming, te beginnen met de logistiek en het beheer van reserveonderdelen. We zoeken uit of 3D-printing zou kunnen ingezet worden in het magazijn van Elia. Het doel is om kostenefficiënte manieren te vinden om reserveonderdelen van hoge kwaliteit te leveren op het moment dat ze nodig zijn. Het eerste onderdeel werd met succes op het terrein geïmplementeerd. Het gaat om de afschermkap van een vermogensschakelaar. Dit onderdeel was vroegtijdig beschadigd geraakt als gevolg van de UV-gevoeligheid van de gebruikte materialen. Voor bijna dezelfde kostprijs heeft Elia 3D-printing gebruikt om een reserveonderdeel van betere kwaliteit te ontwikkelen, dat bovendien ook minder onderhoud vereist. Dit bespaart tijd en geld.
• Het beleid en de acties inzake de ontmanteling van infrastructuur verder ontwikkelen. Als dit inderdaad voordelen heeft om de CO₂- uitstoot te beperken, willen we de onderdelen van de assets die we ontmantelen beter kunnen recupereren om ze opnieuw te kunnen gebruiken. Hoogspanningsmasten kunnen bijvoorbeeld voor 100% worden gerecycleerd en transformatoren tot 90%.
• Een methodologie ontwikkelen die maatregelen omvat om afval te verminderen en afvalbeheer te verbeteren.

Al deze maatregelen moeten natuurlijk in nauwe samenwerking met de leveranciers en de ambities van de materiaalindustrie worden uitgevoerd.

Afvalbeheer

Elia produceert tijdens haar activiteiten verschillende afvalstromen, waaronder recycleerbaar en gevaarlijk afval. Onderhoudswerken en infrastructuurprojecten zijn onze kernactiviteiten die de meeste afvalstromen genereren. Bij nieuwbouw, verbouwing of ontmanteling van installaties worden specifieke elementen (bv. transformatoren die een zeer lange levensduur hebben) bewaard om ze later te hergebruiken in gerenoveerde of nieuwgebouwde hoogspanningsstations. De onderdelen die niet langer nodig zijn, worden op een grondstofbesparende manier afgevoerd en specifieke onderdelen ervan worden gerecycleerd (bv. metalen uit de kabels en olie).

Elia heeft een beleid om het afval van haar Service Centers, hoogspanningsstations en administratieve posten te verzamelen, te sorteren en te verwerken. Op de terreinen en stortplaatsen worden specifieke containers geplaatst en verwijderd door een erkende ophaler. Dankzij deze aanpak kan Elia de afvalstromen volgen en ze integreren in het milieubeheersysteem. Op die manier kunnen we individuele afvaldoelstellingen bepalen en maatregelen nemen om de afvalstromen te verkleinen.

We verbeteren de manier waarop we afval beheren, met bijzondere aandacht voor onze werven.

 Elia groep wil een model worden op het vlak van milieubescherming door de naleving van prestatienormen te verzekeren. Daarom werkt Elia groep aan een voortdurende verbetering van de milieuprestaties door in de komende jaren een milieubeheersysteem in te voeren dat gecertificeerd is volgens de ISO 14001-norm. Dit controlesysteem stelt ons in staat om de milieurisico's van onze activiteiten goed te beheren. Bovendien beschouwt Elia groep de geldende milieuwetgeving en -regelgeving als minimumnormen en ziet ze nauwlettend toe op de naleving ervan.

Bodemonderzoek, -sanering en -bescherming

Een deel van de Belgische bodem is historisch verontreinigd als rechtstreeks gevolg van nabijgelegen of in situ (vroeger gebruik) industriële activiteiten of opvulling met verontreinigde grond. Sinds de oprichting van Elia in 2001 werden in Vlaanderen meer dan 220 sites onderzocht. 14 sites waren sterk verontreinigd en moesten worden gesaneerd. Op sommige sites is de sanering nog niet voltooid. In Wallonië en Brussel exploiteert Elia meer dan 100 sites. Elia houdt actief toezicht op haar sites om eventuele verontreiniging op te sporen en na te gaan of sanering nodig is. Bovendien bestuderen en implementeren we voor al onze nieuwe infrastructuur (on- of offshore) de beste praktijken naargelang de situatie, om bodemdegradatie te vermijden.

Herbicidengebruik 

Herbiciden worden meestal gebruikt in hoogspanningsstations om de groei van vegetatie tegen te gaan en elektrische risico's te vermijden. Zij kunnen echter zeer schadelijk zijn voor het milieu. Dat is de reden waarom we sinds enkele jaren alternatieve onderhoudsoplossingen testen en sinds 1 januari 2021 geen glyfosaat meer gebruiken als oplossing voor vegetatiebeheer in onze hoogspanningsstations.

We gaan zelfs nog een stap verder door in 35 van onze hoogspanningsstations geen herbiciden meer te gebruiken.

Decaperen en verven van masten

In het kader van het onderhoud van haar installaties decapeert en verft Elia geregeld (gemiddeld om de 15 jaar) haar masten om ze te beschermen tegen corrosie en zo hun levensduur te garanderen.

In het net zijn er nog een aantal masten in zwart staal die met loodverf werden afgewerkt, iets dat tot 1995 een wijdverbreide behandeling was.  Bij het decaperen kunnen er loodschilfers of -stof in de omgeving terecht komen. Dat voorkomen we door de masten vooraf met zeilen af te dekken. Als het decaperen klaar is, worden de zeilen verwijderd en worden de masten in open lucht geverfd.

De soorten verf die wij vandaag gebruiken voldoen aan de strengste milieunormen.  Op het einde van de werken voeren wij samen met onze onderaannemers die de schilderwerken samen een bodemonderzoek uit rond de masten. Elia wil op die manier voorkomen dat de werken geen verontreiniging hebben veroorzaakt.

Geluid

In een hoogspanningsstation zetten transformatoren elektriciteit naar een andere spanning om en wordt elektriciteit verdeeld naar elektriciteitsverbindingen.  De transformatoren maken een brommend geluid.  Bij de bouw van nieuwe of renovatie van bestaande hoogspanningsstations wordt de wet- en regelgeving m.b.t. geluid strikt nageleefd.  Elia zorgt ervoor dat het geluidsniveau onder de geldende normen blijft door installaties te plaatsen die het minst lawaai maken en geluidsschermen rondom de transformatoren te zetten. 

Indien er bij bestaande hoogspanningsposten, ondanks de genomen maatregelen, toch klachten zijn over geluidshinder, engageert Elia zich om elk afzonderlijk geval te onderzoeken.  Op basis van geluidsstudies worden dan gepaste maatregelen uitgewerkt.  

Onder bepaalde omstandigheden kan u ook luchtlijnen horen. Meestal is dit een knisperend geluid dat ook wel het “Corona-effect” genoemd wordt.  Het elektrisch veld rondom de elektriciteitsdraden genereert kleine elektrische ontladingen die de omringende luchtmoleculen ioniseren.  Dit effect wordt versterkt door de luchtvochtigheid.  Door aan het gebruikte materiaal voor nieuwe elektriciteitsverbindingen of vervangingen extra eisen te stellen, wordt het corona-effect ook beperkt.  Het knisperend geluid heeft geen schadelijke gevolgen voor de gezondheid.

Bij klachten of vragen rond geluid in de buurt van onze installaties, contacteer het contactcenter. Zij zullen je verder helpen.

Elektrische en magnetische velden

Elia ontvangt dagelijks vragen over elektromagnetische velden (EMV's), vooral van bezorgde burgers en overheden. Het beleid van Elia inzake EMV's bestaat erin de wetenschappelijke kennis verder te ontwikkelen en de permanente transparantie naar onze stakeholders toe te vergroten.

Daartoe steunt Elia verschillende onderzoekscentra en universiteiten in België, gegroepeerd in de Belgian BioElectroMagnetics Group (BBEMG), en internationaal via het American Electric Power Research Institute (EPRI). Elia biedt de omwonenden gratis EMV-metingen aan en informeert hen via folders en de website. Raadpleeg de webpagina overelektrische en magnetische velden om meer te weten te komen.

Water

Aangezien onze belangrijkste activiteiten geen water verbruiken, is dit voor Elia geen belangrijk duurzaamheidsthema.  Toch beheert Elia de regenwater- en afvalwaterstromen van haar gebouwen.

De beleidsverbintenissen van Elia voor een verantwoord watergebruik hebben vooral te maken met huishoudelijk afvalwater (van toiletten en wasbakken) en water voor de schoonmaak van de kantoorgebouwen. Intern bevorderen we het bewustzijn van onze werknemers voor een verantwoordelijk, zo efficiënt mogelijk watergebruik.

Aangezien het waterverbruik deel uitmaakt van het milieubeheersysteem van Elia, hebben we doelstellingen voor het waterverbruik, volgen we de prestaties en rapporteren we de resultaten.

1. Administratieve sites: Bij Elia promoten we het efficiënte gebruik van water en de recuperatie van regenwater voor sanitair gebruik.

De kranen in de toiletten zijn voorzien van beluchters, wat zowel het debiet als de duur van dat debiet beperkt. De toiletten hebben een dubbel spoelsysteem van 3/6 liter en de urinoirs zijn voorzien van sensoren, zodat ze automatisch worden gespoeld wanneer de gebruiker weggaat. Een stroomregelsysteem controleert het waterverbruik doorlopend en spoort waterlekken of verspilling op.

Op de site aan de Monnoyerkaai, die is gecertificeerd onder de Building Research Establishment Environmental Assessment Method (BREEAM), wordt het water duurzaam beheerd door middel van een rietbedding die afvalwater op een natuurlijke manier zuivert, en een bassin van 1.700 m² met vegetatie, dat dienstdoet als stormbekken, oase voor biodiversiteit en lagune.

Het regenwater dat op het gebouw valt, wordt verzameld in tanks. Als het elders op de site valt, stroomt het in de lagune en vervolgens in de Zenne. Het afvalwater en het zwartwater van het gebouw worden geloosd in een bezinkingstank en daarna in de rietbedding. Het schone, gezuiverde water wordt geloosd in de lagune. De rietvijvers maken niet alleen de behandeling van het water en de vermindering van het onderhoud mogelijk, ze zorgen ook voor de ontwikkeling van een natuurlijke biotoop. Op deze site streven we drie doelstellingen na:

• De beperking van het verbruik van leidingwater
• Een beter beheer van regenwater
• Het beheer van sanitair water
  
  

2. Carwash voor bedrijfsvoertuigen: mobiele reinigingsvloer met een opvangsysteem voor afvalwater

Voor het wassen van de voertuigen van onze vloot gebruiken we op 2 sites het concept van een mobiele reinigingsvloer met een systeem voor de opvang van het water. Een coalescentiefilter behandelt het afvalwater, dat dan in de riool kan worden geloosd.