Noodmaatregelen op het Belgische elektriciteitsnet tijdens de zomer vermeden dankzij aangepast gedrag van de marktpartijen, de weersomstandigheden en een hoger verbruik

BRUSSEL | Ons elektriciteitssysteem stond tijdens de voorbije maanden minder onder druk dan aanvankelijk voorspeld. Netbeheerder Elia verwachtte tijdens de zomer een grote exportnood op dagen met een laag verbruik en veel hernieuwbare energie. Dat vormt een uitdaging voor het systeem. Dankzij het slechte weer, met weinig echt zonnige dagen, een hoger verbruik en de marktpartijen die vooraf hun posities hebben aangepast zijn grote problemen uitgebleven. Elia stuurde 23 keer een waarschuwing uit. Telkens kon de markt bijsturen. Slechts een aantal keer is een netbeheerder uit het buitenland moeten bijspringen. Voor volgende zomers werkt Elia, samen met de distributienetbeheerders, aan een plan om de flexibiliteit in de markt nog meer te ontsluiten. 

De zomeroutlook van Elia toonde vooraf hele grote exportnoden op dagen met weinig verbruik en veel zon en wind. Dergelijke scenario’s kunnen grote gevolgen hebben voor de markt en het net. Elia deelde daarom deze informatie met de verschillende stakeholders en werkte technische maatregelen uit met de distributienetbeheerders die in nood konden toegepast worden. Het gaat dan bijvoorbeeld om de afschakeling van de grotere zonneparken of windparken op land, ook diegene die op de netten van de Belgische distributienetbeheerders zijn aangesloten (maar niet van residentiële klanten).

De markt heeft zijn rol gespeeld

De uitvoerige communicatie en het uitsturen van market messages en waarschuwingen had duidelijk effect. Elia stuurde 23 waarschuwingen uit waarna we in het algemeen een verschuiving in de posities van de marktpartijen in de zogenaamde Day Ahead markt zagen. Daarnaast vond Elia op de dag zelf ook nog voldoende flexibiliteitsproducten in de markt om het resterende onevenwicht weg te werken. Slechts een aantal keer was de hulp nodig van netbeheerders in het buitenland. De technische tools die uitgewerkt waren, bleken niet nodig. 

Met dank aan het weer en het verbruik

Naast het gedrag van de marktpartijen was dit vooral ook te danken aan de sombere zomer. Het rendement van de geïnstalleerde zonnepanelen lag beduidend lager dan de voorbije zomers. Een power factor van 60 tot 70 % komt in de zomer gemiddeld 15% van de tijd voor. Deze zomer was dat slechts 1,5% van de tijd. Daarnaast lag het verbruik ook iets hoger dan de voorbije zomer (+ 500MW). Al deze elementen samen hebben ervoor gezorgd dat de exportnoden minder hoog waren dan voorspeld. 

Recordaantal uren met negatieve prijzen 

Het evenwicht handhaven in een systeem met veel hernieuwbare energie blijft echter een permanente uitdaging. De verdere ontwikkeling van flexibiliteit is daarom dringend en noodzakelijk. Het aantal uren met negatieve prijzen in de Day-Ahead markt is een duidelijk signaal. Ondanks het uitblijven van grote problemen zien we drie keer meer uren met negatieve prijzen dan vroeger. Op die momenten moeten we consumenten kunnen aanzetten om stroom te verbruiken. Het verbeteren van de marktwerking, naast het ter beschikking hebben van technische tools om in te grijpen wanneer het nodig is, blijft noodzakelijk. Elia werkt hiervoor nauw samen met heel wat partners. 

Aantal uren met negatieve Day-Ahead prijzen in de maanden april tot en met augustus